Slavni Lozničani

Svaki grad je veliki onoliko koliko ga njegovi građani čine velikim. Sudeći po ovome Loznica je jedan od većih gradova naše zemlje. Slikari, lingvisti, glumci, vojvode… samo su neki od onih koji Loznicu čine velikom.

Vuk Karadžić


Vuk je rođen u porodici u kojoj su deca umirala, pa je dobio ime Vuk da ga veštice ne bi ubile. Rođen je 1787. godine u Tršiću. Pisanje i čitanje naučio je od rođaka Jevte Savića, koji je bio jedini pismen u kraju. Obrazovanje je nastavio u Loznici, a kasnije u manastiru Tronoši. Kako ga u manastiru nisu učuli, nego terali da čuva stoku, otac ga vrati kući. Ne uspevši da se upiše u Karlovačku gimnaziju, on odlazi u Petrinje. Kasnije stiže u Beograd da upozna Dositeja, svog voljenog prosvetitelja. Ovaj ga grubo otera od sebe i Vuk razočaran odlazi u Jadar i počinje da radi kao pisar kod Jakova Nenadovića. Započeo je svoj rad na reformi jezika i pravopisa i uvođenju narodnog jezika u književnost. Kao godina Vukove pobede uzima se 1847. godina, jer su te godine objavljena na narodnom jeziku dela Đure Daničića „Rat za srpski jezik”, „Pesme” Branka Radičevića, Njegošev „Gorski vjenac” i Vukov prevod Novog zaveta, ali Vukov jezik je priznat za zvanični književni jezik tek 1868. godine, četiri godine nakon njegove smrti. Umro je 1864. godine u Beču. Njegove kosti prenesene su u Beograd 1897. godine i sa velikim počastima sahranjene u Sabornoj crkvi, pored Dositeja Obradovića.

Jovan Cvijić


Rođen je 30. septembra/12. oktobra 1865. godine u Loznici, a umro 16. januara 1927. godine u Beogradu. Prema autobiografskim navodima, njegov pradeda Cvijo Spasojević, zvani Vrelo, hajdučki harambaša i ustanik u Prvom srpskom ustanku, doselio su se u Loznicu iz Drobnjaka iz Hercegovine i tu se posle 1815. godine smirio. Cvijić je svoje detinjstvo proveo je u Loznici gde je završio osnovnu školu i dva razreda gimnazije, a onda je prešao u Šabac, gde je nastavio da uči gimnaziju. S neverovatnom upornošću preuzimao je istraživačka putovanja koja su trajala gotovo četiri decenije. U istoriji Južnih Slovena jedino je Jovan Cvijić uspeo da istovremeno tumači prirodne, istorijske, sociološke, etnografske i etnopsihološke procese i pojave. U uzajamnom odnosu geografske sredine prema ljudskim zajednicama, njihovim civilizacijama i istorijskim zbivanjima, Jovan Cvijić je bio pokretač brojnih svetskih naučnih skupova, kao na primer, u Berlinu (1902), Ženevi (1908), bio je delegat Akademije nauka u asocijaciji savezničkih akademija u Briselu (1919) i počasni predsednik Kongresa geografa i etnologa u Pragu (1922). Bio je i počasni doktor Karlovog univerziteta u Pragu i pariske Sorbone. Geografsko društvo u Njujorku dodelilo je Cvijiću zlatnu medalju (1924) za najviše zasluge u naučnom radu na geografiji balkanskih zemalja, a na ulazu u Kraljevsko geografsko društvo u Londonu u bronzi je uklesano njegovo ime. Na Studentskom trgu u Beogradu podignut mu je spomenik.

Mića Popović


Prema mnogim znalcima srpskog slikarstva, najbolji slikar druge polovine 20. veka, Lozničanin Mića Popović, obeležio je svoje vreme izuzetno vrednim likovnim ostvarenjima, filmovima koji su postali svojevrsne nezaobilazne stranice srpske filmske istorije i vrednim književnim delima. Rođen je u Loznici 1923. godine. Godine 1927. sa ocem Tomom, ovdašnjim učiteljem, i majkom Danicom, seli se u Beograd gde 1933. godine završava osnovnu školu. Već kao gimnazijalac učestvuje sa tri slike na trinaestoj jesenjoj izložbi slika beogradskih umetnika u paviljonu “Cveta Zuzorić”. Likovnu akademiju upisuje 1946. godine. Prvu samostalnu izložbu Mića Popović otvara 1950. godine. Posle toga dobija studijsku stipendiju za boravak u Francuskoj, u Parizu, odakle odlazi na studijska putovanja u Grčku, Egipat i Italiju. Ređaju se potom izložbe u Parizu, Lionu, Rijeci, Beogradu, Hagu, Novom Sadu, Manhajmu, Minhenu, Londonu, Bruklinu, Veneciji, Rimu. Režirao je pet dugometražnih filmova, objavio jedan roman, tri knjige eseja i stotine članaka i putopisa. Umro je u Beogradu 1998. godine.

Anta Bogićević


Antonije Anta Bogićević (rođen oko 1758. u Klupcima kraj Loznice, umro 1813) bio je srpski vojvoda Prvog srpskog ustanka. Opevao ga je poznati guslar Filip Višnjić u pesmi “Boj na Loznici”. Za vreme Prvog srpskog ustanka priključio se ustanicima i radio je u organizaciji vlasti i snabdevanju vojske. Postavljen je 1807. za vojvodu u Jadru i od tada se stalno nalazio na granici, braneći ovo nemirno područje od turskih upada. Borio se sa Turcima na Krupnju, Rožaju, Rađevu Polju a najčešće u Loznici u kojoj je vođeno nekoliko krvavih borbi sa bosanskom turskom vojskom. U jednoj od tih borbi ranjen je 1818. Najznačajnija je bitka za Loznicu vođena 5. i 6. oktobra 1810. po starom kalendaru. Ova bitka je pobeđena zahvaljujući njemu. Njegova ćerka Tomanija udala se za Jevrema Obrenovića, a njegovog sina Miloša ubio je Toma Vučić Perišić, kada je 1844. ugušio katansku bunu.

piše Veljko Simović